Šumanove rezonance, visokovibrirajuće ljekovite frekvencije, liječenje frekvencijama… samo su još jedan mambo-džambo trend.
Piše: Ivana Jasak
Postoji ideja nošena valom romantizma 18. i 19. vijeka kako je muzika univerzalni jezik. Kao matematika ili fizika, da ne poznaje granice u atlasu, da ne posjeduje identitet, kulturu i boju kože. Da je toliko univerzalna da se može svrstati u… nauku, ili čak da je tako univerzalna i uzvišena da spada u sferu moralnosti. Kada to izgovaramo, skoro da možemo u pozadini čuti kako ide Beethovenova Deveta simfonija, “Oda radosti” i Schillerov tekst:
O Freunde, nicht diese Toene! / O, braćo, ne ove zvuke!
Sondern lasst uns angenehmere anstimmen / Mjesto toga, pjevajmo milozvuke
und freudenvollere / pune radosti
O, Freude! / O, Radosti!
Freude, schoener Gotterfunken / Radosti, božanska iskro
Tochter aus Elysium / Kćeri iz Elizija
Wir betreten feuertrunken / opojna ti žar krasote
Himmlische, dein Heiligtum! / uzvišena misija!
(…)
Alle Menschen werden Brueder / Svi će ljudi braća biti
Wo dein sanfter Fluegel weilt! / krila tvoja spajat’ zna’!
Oda radosti je himna ideje o radosti, slobodi i muzici koja ih nosi, sve nositeljice univerzalnih vrijednosti, tačnije o ekstazi iskazane muzikom, koja pomaže da se duh uzdigne do Elizijuma, o bratskoj ljubavi među ljudima koji su se izdigli iznad prolaznosti i stvari koje su izazivale razdor.
Ljudske civilizacije poznaju više od jedne muzičke tradicije, više od jedne muzičke teorije i sasvim sigurno više od jednog muzičkog ukusa. Sklonija sam vjerovati da muzika nije tako univerzalna kao što volimo vjerovati, čak mislim da ni ne treba pretendovati da bude. Slično kao i hrana – isti sastojak – pšenično brašno – kroz razne kulture postaje ili francuski baget ili bliskoistočni pita hljeb. Bez moralnog suda, možemo uživati i u bagetu i u indijskom chapatiju. Tako i muzika, itekako ima identitet koji se jasno može raspoznati. Također, onoliko koliko se muzika opisuje naukama (matematikom, fizikom, biologijom, psihologijom), toliko zaslužuje mjesto u civilizaciji koje je neopasano strogim kvantitativnim modalitetima. Nadasve je instinktivna, i upravo kao takva zaslužuje da se doživi i ispoljava spontano, iz emocije. Samo iz te činjenice zaslužuje epitet čarolije i titulu „kćerke Elizijuma”.
Međutim, ovu plemenitu romantičarsku, Schillerovu ideju i Beethovenov genij je danas lakše nego ikad umjesto razumjeti i pravilno primijeniti, naprosto izvrnuti naopako i napraviti jednu kakofoniju idiotizama s daleko većim implikacijama nego što su i Beethovenova Deveta, i Oda radosti mogle zamisliti. Valjda protiv uroka zbog ljepote, šta li, internetom već neko vrijeme kruži malo je reći, ambiciozna, nategnuta tvrdnja o tzv. čarobnoj moći zvučnih frekvencija i kao da već to ne zvuči dovoljno fantastično, prije koju godinu je isplivala i čitava formirana teorija kako je sva muzika koja se danas pušta štetna i naravno samo muzika koju vam po određenoj recepturi spremi taj kanal i njemu slični – „ispravna” i „ljekovita”.
Tačno se namjestilo da s Odom radosti započnem ovaj tekst, jer upravo se iza Schillerovog imena krije glavni i odgovorni krivac za pseudonaučnu teoriju koja je došla i do Balkana, a radi se o plodu njemačkog think-tanka – Schiller Instituta.
Ljudi su se brzinom svjetlosti dali u trku da nađu nekog ko će im producirati određene frekvencije, ili prosto vise na tim kanalima kako bi sebe ili svoje bližnje čarobnim frekvencijama izliječili od malignih oboljenja, depresije, fobija, ili postigli određeni, skoro magijski cilj.
Ne ulazeći u tačnost fantastičnih tvrdnji kako te frekvencije idu iza razine svijesti direktno u podsvijest, meni je čak bilo prijatno da ih slušam jer je riječ o vrlo “neutralnim” zvukovima koji prave white noise, odnosno razbijaju tišinu. Dakle sve je fun and games, nisam ulazila u prirodu „tajne frekvencije od 432Hz” dok se nije pojavio neko ko mi je, mrtav-ozbiljan, rekao kako je ideja iza toga „duboko naučna” i da su „nacisti koristili tu frekvenciju jer je to drevno…” Ček, kako molim?
Tvrdnja
Teorija glasi – frekvencija muzike od 432Hz je prirodnija i harmoničnija od muzike koja je naštimana na 440Hz, te liječi čovjeka sa podsvjesnog nivoa, pokreće procese izlječenja, zacjeljivanja, u stanju je da pronikne u podsvijest, te su je nacisti koristili kao dio svoje propagandne mašinerije kako bi slomili čak i podsvjesni otpor kod Nijemaca i pokorenih naroda, a tu su tajnu otkrili kao dio drevnih istina, koju je poznavao, ni više ni manje nego Nikola Tesla.
Sve bombastičnije od bombastičnijeg, da čovjek ne zna odakle da počne otpakivati takve tvrdnje.
Riba smrdi od glave
Tvorac ove teorije je zloglasni „Institut Schiller”. Samo naoko ovo izgleda kao obični njemački intelektualni i kulturni kružok utemeljen u idejama isprepletenosti estetike, kulture, moralnosti, tj Weltanschaunga koji bi rezultovao bratskom ljubavlju među narodima, a koje zastupa Schiller u svojim djelima i koji je izražen u „Odi radosti/slobodi” – kako je originalno poema nazvana. Ispod površine se naime krije nacionalistički think-tank koji se bori protiv “međunarodnih i nadnacionalnih institucija”, pritom niti jednu ne imenuje (na nama ostaje da valjda navođeni asocijacijama dođemo do konkretnih podataka), dalje, „bankarskog sistema” – koji je skoro redovno eufemizam za „globalno jevrejstvo”, te ih izdvaja kao glavne uzročnike „savremene svjetske krize”. Njihov website sadrži transkripte sa raznoraznih konferencija na kojima su promovisali svoj program – „mir kroz razvoj” kroz „reformu monetarnog sistema”, „kulturne reformacije” itd. Također, ono čemu se Schiller Institut jako opire je „sukob civilizacija”, drugim riječima, zagovara nacionalizam, teritorijalnost i kulturalni purizam, gdje se sve strano, što dolazi iz drugih kultura etiktira kao uzrok neminovnog sukoba.
Institut godinama pokušava upakovati Schillerove (i opće-njemačke) estetičke i kulturološke, ali u principu univerzalističke ideje u veoma čudne orbite, da čovjek nema drugi izbor nego da im da epitet laganog sektašenja i naprosto otpiše. Međutim, ignorisanje ove ne baš naivne teorije prateće ideologije koja je tik ispod površine je također štetno, te ću pokušati objasniti zašto taj koncept nema nikakvo uporište u nauci, teoriji muzike i zašto je tačno toliko štetan koliko i lažan.
Najjednostavnije rečeno, Schiller institut ne bira sredstva, pa ne preza ni od izmišljotina i pseudonauke kad racionalizira ksenofobiju i „pročišćavanje kulture”. To nije eksplicitno rečeno ni u jednom videu, ali otvara vrata da znatiželjni, kad su već tu, “otvore um” i za “druge istine”. Međutim, takav purizam i kulturni konzervativizam ih ne sprječava da prelaze granice kad je riječ o miješanju u politike drugih država, te npr. i dalje tvrde da je Donald Trump izgubio izbore zbog „secesionističkog puča”, a podržavaju međunarodne projekte Xi Jinpinga, jer ih vide kao „međusobno i generalno korisne”. Schillerov Institut je također bio nekoliko puta od svog osnivanja 1984. optužen za širenje antisemitizma, a optužbe su eskalirale 2003. godine kada je jevrejski student Jeremiah Duggan, ubijen nakon što je prisustvovao njihovoj konferenciji u Njemačkoj. U izvještaju Scotland Yarda, koji je istraživao Dugganovu smrt, navodi se da Schillerov Institut direktno krivi jevrejski narod za rat u Iraku i za sve ostale probleme u svijetu. Bilješke pokojnog Duggana su tačku po tačku sadržavale analizu antisemitskih tvrdnji izrečenih na konferenciji kojoj je prisustvovao. Čak i njemački časopis Berliner Zeitung Schillerov Institut dugi niz godina karakterizira kao antisemitski.
U dobrom starom propagandom stilu koji i sadržajem i formom asocira na onaj iz 30-tih, kojeg navodno raskrinkavaju, Schillerov Institut objavljuje i magazine kulturnog sadržaja, npr „Fidelio, časopis za poeziju, nauku i državništvo”, te Ibykus, nazvan po Schillerovoj poemi „Ždralovi Ibykusa”.
Ova organizacija nema nikakvu namjeru ostati na marginama društva i spontano okupljati istomišljenike, ne uplićući se ni u kakva dešavanja. To nije fakultet, kamoli akreditovan, te se može kvalificirati kao politička partija i to sumnjive političke orijentacije. Međutim, pošto je postalo društveno neprihvatljivo reći da su otvoreno antisemiti, onda se ta propaganda mora umotati u šarene celofane i agresivno dijeliti preko interneta, okupljajući ljude koji su iz bilo kojeg razloga nezadovoljni društvom ili tragaju za čarobnim štapićem koji će im otkloniti bol.
Zanimljivo je svjedočiti ovom fenomenu kada svaku pseudonauku možemo na neki način dovesti u vezu sa antisemitizmom i njemu srodnim regresivnim pokretima. Ali pošto ovo nije politički pamflet i nešto ne postaje tačno samo zato što nije antisemitskog karaktera, niti nužno važi obratno (jer ako ćemo nastojati u svakoj djelatnosti biti intelektualno pošteni, tvrdnju treba podvrgnuti testiranju prije nego se otpiše) vraćam se na temu.
Šta je to uopšte 432Hz i štimovanje melodije?
Pođimo od postavke Šiler instituta koja tvrdi da je današnja muzika naštimana na pogrešnu, odnosno disharmoničnu frekvenciju od 440Hz i da kao takva remeti rad organa, stanica, tkiva, psihe, čakri, izaziva mentalna oboljenja i aktivno orkestrira mnogo boljki današnjeg društva koje je tako postalo jedan raštimani instrument. I mi skupa s društvom. Tvrde oni da su ranije, u, khm, zlatno doba nacističke Njemačke, sva muzika i svi orkestri bili naštimani na 432Hz, što je suštinski disharmonično (sa čime?) i razorno utječe na podsvijest jer nam kvari mogućnost “harmoniziranja” sa Zemljinom frekvencijom. Suština teorije je da su tim otkrićem nacisti uspješnije manipulisali masama jer upravo muzika naštimana na 432Hz prodire dublje u podsvijest, djeluje psihološki blagotvorno te je zato korištena kao suptilno psihološko ratovanje. Tako su, kažu, hipnotisali narod da njihove politike dožive kao normalne i prirodne, rušeći barijere naše podsvijesti koja bi kao inače da nije 432Hz uskoro uvidjela da nešto tu debelo ne štima. Na internetu ćemo naći pregršt videa naštimanih na frekvenciju 432Hz kao i „objašnjenja” iza ove teorije, ali kako bismo jasnije razumjeli o čemu se uopšte radi, moramo objasniti nekoliko ključnih pojmova.
Prvo, šta je to štimovanje frekvencije i šta predstavlja 432Hz?
Kada govorimo o štimanju instrumenta ili melodije na određenu frekvenciju, misli se na podešavanje tona A1. Taj ton, odnosno frekvencija, služi kao reperna tačka za štimanje ostalih tonova u skali, odnosno intervala muzičke skale. Prirodno bi bilo pretpostaviti da ako naprosto naštimamo ton A na 432Hz, i ostale tonove naprosto spustimo za 8Hz, međutim to nije slučaj. Nekad su se tonovi zaista tako štimali, sa repernom tačkom A=432Hz, a danas je standard A=440Hz. Ta suptilna promjena u rezonanciji tona A je dala ne drugačije odnose između tonova, nego promijenjen „karakter” muzike generalno, kako bi bila „svjetlija” i „vedrija”, ali i zbog niza drugih okolnosti koje ćemo objasniti.
Dobro, ali kako smo došli do naših konvencija i šta su to muzički intervali?
Pitanje koje se logično nameće je – kako smo uopšte došli do ostalih intervala u muzičkoj skali? I šta je to što definiše muzičku skalu?
Kada govorimo o muzičkim skalama, uglavnom mislimo na standardni set od 12 tonova (7 cijelih i 5 polustepeni) jer je ogromna većina muzike koju danas slušamo bazirana upravo na ovoj matrici. Dakle sve skale koje čujemo ili proizvodimo, akordi i melodije se uklapaju u tradicionalnih 12 tonova tzv. hromatske skale. Polustepenovi imaju skoro identičan interval na čitavoj skali i zato govorimo o hromatskoj skali. Govorimo o durskoj („vedroj”) i molskim („tugaljivim”) skalama koje sadrže niz od 7 tonova a razlikuju se po rasporedu cijelih i polustepeni, što im daje specifičnu boju ili raspoloženje koje jasno razaznajemo.
To ne znači da ne postoje druge skale, uzmimo za primjer blues skalu, jazz skale, kao i stare skale tipa grčkih modusa koje se upotrebljavaju, možemo slobodno reći namjenski za tu specifičnu vrstu muzike. Također, postoje određene etno skale, koje ne koriste standardne durske i molske skale (odnosno raspored cijelih i polustepeni), već se samo zapisuju kao varijante jednih ili drugih, ali su nastajale nezavisno od klasičnog kanona. Primjer su orijentalni maqami, koje asociramo uglavnom za islamsku sakralnu muziku ili način recitovanja kur’anskog teksta. Te skale su naravno, razvijane postepeno, one su ljudska invencija, nisu „pale s neba” ili smo ih našli na glinenim pločicama niti su nam nametnute. Ni hromatske skale nisu jedini način podjele određenog intervala, te što se zapadne muzike tiče, poznajemo i tetrahromatske i pentatonske skale koje su više manje u upotrebi i danas. Što se psihološkog utjecaja muzike tiče, daleko je poznato i uvriježeno da su durske skale “svjetlije”, “vedrije”, molske “tugaljive”, kao i da postoje „programski” muzički komadi koji su preteča današnjih šlagera, pop – muzike itd. I odstupanje i moduliranje, promjenu tonaliteta čujemo i doživljavamo kao promjenu „raspoloženja” unutar melodije. Zato se recimo javila potreba za kreiranjem blues skala, a to je razlog zašto gregorijanski napjevi zvuče tako mistično. Ne zbog frekvencije tonova, kamoli zbog “A=432Hz” ili, bilo šta drugo, nego zbog intervalske razlike između tonova. Zašto je to tako i nikako drugačije, objasnit ću dalje u tekstu.
Frekvencija nije isto što i muzika
Kada govorimo o štimovanju, instrumenti se štimuju u odnosu na repernu tačku, što smo već objasnili, za koju smo se dogovorili da je A1, te podaci o 440Hz se odnosi na frekvenciju tona A u prvoj oktavi, Instrumenti se po defaultu štimaju upravo na 440Hz iz komercijalnih razloga tj. masovne proizvodnje muzičkih instrumenata. Ako uzmemo kao reper A=440Hz, malo a, odnosno oktava niže će iznositi pola te frekvencije odnosno 220Hz, a veliko A, ili A2, ili – ton koji jedino može čisto otpjevati Mariah Carey i desetak sretnica na ovoj planeti – 880Hz. Ostali tonovi u skali su približno „lijepi” razlomci reperne frekvencije. Poenta je da su i frekvencija od 440Hz i skale konvencionalni dogovor muzikologa i muzičke prakse, te da je oduvijek tako i bilo.
Razliku između odsviranog izolovanog tona A od 432Hz i 440Hz 99.99% ljudi uopšte ne čuje. Mi muziku percipiramo ne kao matematički niz bezbojnih tonova, nego kao melodiju i harmoniju. Melodiju čini niz tonova unutar ritmova koji su poredani u određenom odnosu. Čut ćemo razliku između iste melodije koja je odsvirana na 432 i 440Hz, te ćemo potonju doživjeti kao „svjetliju, vedriju” a onu od 432 kao “topliju, tmurniju” ali i komforniju. To nije neki naš defekt, nego prosti relativni kvalitativni sud. Nije čak stvar ni psihologije, ili neistreniranost, kamoli defekt, postoje muzičari koji ne mogu čak pogoditi koji je ton koji čuju, osim ako nije u melodiji. Nekih 70% profesionalnih muzičara će tačno odrediti i reproducirati melodiju, ali ne nužno i tačne tonove (tj neće tačno imenovati određen ton). Ljudi koji posjeduju apsolutni sluh su u stanju čuti i reproducirati čak i minijaturne promjene u tonovima, frekvencijama ili skali. Kada su naučnici kroz studije testirali apsolutne sluhiste, otkrili su da čak i oni mnogo bolje pogađaju tonove ukoliko ih čuju uživo reproducirane sa nekog instrumenta, za razliku od kompjuterski generisanih tonova bez određene boje tona koju daje neki instrument. Ovi sa relativnim sluhom, dakle, tačno se sjećaju melodije, ali ne nužno i repernog tona. Naime svaka melodija se može modulirati, odnosno, laički rečeno, spustiti ili povisiti za koji ton. Naprosto, ogromna većina ljudi ne može zapamtiti identične frekvencije koje su čuli. Također tonovi mogu imati i različita imena, zavisno od njihovog odnosa u skali ili melodiji. Naprimjer D# I Eb su jedan te isti ton, ali prvi je tonika Dis dura, a drugi tonika Es dura ili kvarta B-dura (ton koji imenuje skalu). Tako su zaključili da u doživljaju muzike određena frekvencija tona A donekle, ali vrlo ograničeno, djeluje na percepciju, odnosno psihološki doživljaj muzike, ali da je doživljaj mnogo više vezan uz modalitete (durski, molske, moduse itd). Sasvim u skladu sa dosadašnjim muzičkim postulatima.
Ove varijacije u frekvenciji tona A nisu ništa novo ni revolucionarno u muzici. Prije stotinjak godina je debata oko štimanja instrumenata bila jako živa, sve do standardizacije A=440Hz 1955.
Pitate se onda, odakle uopšte ideja o „432Hz”?
Istorija te ideje je vrlo recentna i vrlo – mračna.
Kako bih objasnila zašto frekvencija od 432Hz nikako ne može biti „drevna frekvencija” niti ima veze sa Schumannovom rezonancom, moram se osvrnuti na definiciju samog pojma frekvencija.
Dakle, šta je to frekvencija i šta je to Hertz?
Sa fizikalnog aspekta, frekvencija je period oscilacije nekog vala na minus prvu. Jedinica za frekvenciju je Hertz, što je izvedena jedinica od sekunde (1/s). Sva živa bića, a i neživa, a i predmeti vibriraju. Tačnije rečeno, atomi i subatomske čestice nikada nisu u stanju apsolutnog mirovanja. One osciluju. Materija osciluje. Kada govorimo o frekvenciji, govorimo o periodu (period – recimo sinusoida gdje se početak i kraj perioda nađu na istoj tački na y osi) osciliranja u jedinici vremena. Ključni pojmovi su osciliranje i jedinica vremena. Konvencijom je dogovoreno da je ta jedinica vremena sekunda, a Hertz jedinica izvedena od sekunde, dakle 1/s. Međutim, šta je uopšte sekunda? To što sekunda predstavlja, smo se naprosto – dogovorili. Ako uzmemo kao mjernu jedinicu vremena vrijeme u kojem ja napravim jedan korak, onda je Ivanin korak, a ne sekunda, mjerna jedinica za sve ostalo. Onda će, recimo, frekvencija npr. Sandrovog koraka biti 7/5 Ivaninog Koraka, a moja frekvencija klaćenja rukama dok hodam 1/2 Ivaninog Koraka.
Na sličan način, doduše malo naučnije, smo se dogovorili da je sekunda zapravo period oscilovanja atoma cezija 128 u vakuumu, i pošto smo se oko te konvencije dogovorili tek nedavno, postaje nam jasno da,
prvo, koncept frekvencije o kojoj danas razgovaramo nije postojao u vrijeme drevnih naroda, pa nam shodno tome, nisu nikako mogli prenijeti tajne bilo kakve, kamoli čarobne frekvencije, i to ne jezikom suvremene nauke – u Hertzima i sekundama, a
drugo, čitava ideja oko teorije o kojoj pišem je „elegancija”, „potencija Schumannove rezonance” koju su, eto, morali naprosto “zaokružiti” kako bi ta teorija iole imala na čemu da stoji.
Drevni narodi nisu uopšte poznavali tako malene dimenzije vremena, te je konvencija mjerenja bilo čega bila vrlo relativna i mijenjala se s vremenom, modom, hirom vladara itd. Za mjerenje dužine postojao je nečiji lakat ili korak, udaljenost od vrha nosa do srednjeg prsta na ruci itd, a za mjerenje vremena koristili smo veće periode i potperiode, koji su se također mijenjali shodno potrebama vremena. Međutim, iako nisu poznavali termine i konvencije sekunde, perioda, hertza ili frekvencije, drevne civilizacije nam nisu čak ostavile nikakav drugi način da znamo da misle baš na određenu frekvenciju, ton, melodiju, niti da zvukovi, odnosno tonovi utječu na materiju ili naše „eterično tijelo” na takav direktan način, a kamoli da ukažu na fizikalnu veličinu i na tako konkretan pojam kao što je 432Hz, te da ga pritom još dovedu u vezu sa, ne znam, baš brojem 9. Od svega, baš broj 9 i „Schumannova rezonanca”.
Još jedno pitanje koje se nameće je – a koji to „drevni narodi”? Niti jedna muzička tradicija niti civilizacija ne fiksira određenu frekvenciju kao „najbožanskiju”, već se o muzici govori i pjeva kao o totalitetu, o fenomenu, o sredstvu, nikako ne kao cilj koji je sam sebi dovoljan. Dakle, ako takva civilizacija i postoji, zar nije lakše reći „Drevni Indijci su nam u tom-i-tom spjevu ostavili eksplicitnu skalu, frekvenciju ili uputu” ili „Drevni Kinezi su za ovu frekvenciju ili melodiju smatrali da je najbolje sinhronizovana sa pupkom Svemira”, nego baratati sa neodređenim pojmom tipa „drevni”. Bojim se da iza toga ne stoji još i veća glupost, odgovor tipa Atlantiđani ili Lemurijanci.
To me podsjeća na članak koji sam prije koju godinu čitala o starim receptima koje je jedna novinarka našla od svoje čukun-čukun bake. Mjere koje pišu u toj staroj kuharici bile su tipa – „dva manja jajeta” i „djevojačka šaka puna brašna”. Šta je sad pa, dva manjajajeta, kada danas znamo da su i životinje bile manje ali koliko tačno, ne znamo, niti koliko je to jaje teško… ili djevojačka šaka, jer o kojoj i kolikoj djevojci pričamo, o onoj od 13 ili od 18, 25 godina? Iako simpatično, poznato nam je „okvirno mjerenje”, jer i danas naravno često pribjegavamo odokativnoj metodi prilikom kuhanja, služimo se našom fuzzy logikom koju jedino ljudi i koriste, u nauci stvari stoje drugačije – naravno, ukoliko želite ponovljive rezultate istog jela, naučnog eksperimenta ili čak, muzičke kompozicije. Čak bi se i novinarkina čukunčukun baka složila s nama, jer možda nećemo znati kako je to jelo tačno izgledalo, niti je bilo u cilju da se svaki put dobije identičan rezultat, nego okvirno isti, recept je služio kao okviran, ali ništa manje pouzdan reper. Svaki put je „malo jaje” bilo otprilike poznata veličina i vjerovatno je pri ruci uvijek bilo sitno djevojče kojoj se moglo povjeriti nešto tako delikatno kao recept za kolač. Ali, vremena i konvencije se svakako mijenjaju, i to je što
promiče mnogim ljudima danas. Muzika naime skoro pa nigdje i nikad nije ni pretendovala da bude egzaktna nauka, nego po receptu za kolač – „djevojačka šaka brašna”.
Ali zašto su baš ove teorije pogrešne i zašto ih trebamo izbjegavati?
Falš teorije koje kruže internetom imaju sličnu recepturu – djevojačka šaka brašna jeftine nauke, jedno manje jaje bombastične, lažne tvrdnje koja je tu da pobudi interesovanje, ali nije materijalno bitna, te dva puna bokala laži i gluposti koju to brašno nekako slabo veže u koherentnu priču. Ova teorija ima tako nešto malo nauke kada govori o frekvencijama, truizam da muzika djeluje na psihu, te naprosto vagon gluposti i laži za kojeg ne znaš gdje prije da načneš.
Laž je opsjenarstvo, a ovakva teorija ni ne pretenduje da bude nauka, nego upravo opsjena. Teoretičari će vam „objasniti” da je današnja muzika programirana tako da vas drži hipnotisanima, da se zbog muzike osjećate potišteno, depresivno, izolovano, i da odgovor leži jer je neko to znao i namjerno promijenio frekvenciju svih muzičkih instrumenata na svijetu. To potencijalno vodi upravo u potištenost i depresiju, jer ako ne vjerujete u svijet oko sebe, vjerujete u taj jedan jedini tračak nade koju vam pruža Laž i Opsjenar iza videa o „Istini”. Opasno je jer ljudima koji ovakve sadržaje kreiraju nikad nije u cilju da vam otvore oči, nego da vas obmanu. Opasno je jer nije bitno šta je predmet „deprogramiranja”, da li je to film, muzika, politička teorija ili fizika – poenta je da izgubite povjerenje u ono što znate i u poznati svijet, da se izolujete i okrenete lošim sadržajima koje vam upravo oni tako nesebično serviraju. U pozadini je ama baš svaki put neka politička agenda koja nikad nema nikakav humanistički i progresivan cilj, nego je cilj redovno destrukcija, zamjena teza, kako biste postali topovsko meso u ideološkoj borbi koju niste ni birali. Svaka istina je jasna kao sunce, laž ima milion maski.
Još malo o lažima
Te teorije se pozivaju na tobože pitagorejsko učenje, te uzimaju kao bazu i donekle kao sredstvo legitimisanja svojih teorija „matematičke matrice” koje u bazi imaju broj 9. Mada nijedna od tih matrica koje sam uspjela naći online nisu identične, u jednom od videa na youtubeu se ta nova skala definiše kao „Factor 9 frequency” jer matematički zbir svih cifara u skali je djeljiv sa 9, odnosno broj 9 se ponavlja na nekoliko mjesta pa je očito jako “bitan”. A eto i Tesla je nešto spominjao brojke (ma nemoj da pričaš!). Prva materijalna greška koju sam pronašla je da se u takvoj skali tonovi G# (gis) i Ab (As – sniženo A) razlikuju. U muzičkoj notaciji je bitna razlika između gis i as kada je taj ton relativan u odnosu na skalu u kojoj se nađe, mada su zapravo fizički i fizikalno identični. Nema apsolutno nikakvog smisla da se razdvajaju. Ili, ako već postoje različite frekvencije za gis i as, zašto se uopšte služiti 12-tonskom skalom kao okvirom? Od miliona mogućih… Možda kreator te „factor 9 skale” ni ne zna da su gis i as faktički isti ton, što je vjerovatnije. Druga stvar, ako se izvodi zaključak na osnovu učestalosti broja 9, koji je sam dobijen praktično sticajem okolnosti gorenavedenih, onda se to „nešto” ne zove matematičkom matricom nego najobičnijom numerologijom. Izlišno je trošiti riječi zašto je numerologija pseudomatematika a sam koncept „factor 9 skale” apriori na staklenim nogama.
Kada proanaliziramo takvu skalu, javljaju se problematični, disharmonični odnosi među tonovima, koji uzgred, sami po sebi ne govore puno. Ali, muzika se naprosto ne temelji na nizu pojedinačnih tonova, te dok muziciramo, koristimo brojne intervale i akorde koji su naprosto ili harmonični ili disharmonični. To uviđamo čim počnemo svirati koristeći takve skale. Naše uho ili tačnije rečeno, naš mozak, voli skladne, jednostavne odnose između tonova i to je razlog zašto su skale i akordi (istovremeno zvučanje 3 i više intervala tonova) tako tvrdoglavo „zabetonirane” u kanonu. Factor 9 skala zvuči jako raštimano iz razloga što je većina intervala u takvoj skali matematički malo komplikovana za objasniti, više djeluje kao kompjuterska namještaljka nego kao prirodno dobijena matrica. Klasični intervali, npr. Velika kvinta, ili čista kvinta, je 3/2 frekvencije osnovnog tona, oktava je 1/2 ili 2/1 od osnovnog tona, velika ili čista terca je 2/5 i tako dalje. Kada primijenimo “factor 9 skalu” dobijamo intervale tipa 13/12, 23/12, 13/8, što dobijete kada svirate dva susjedna polustepena i subjektivno rečeno, jako je iritantno. Takvi intervali se sviraju kada i ako se želi izraziti upravo disharmonija.
U nekim sistemima, doduše, ovakav aranžman bi mogao funkcionisati, teoretski. Blues skala ili određeni orijentalni makami ne zvuče tako „falš”, s bitnom napomenom da su i orijentalni makami kao i blues skala nastali u okviru nama poznatih intervala i upravo to što ih čini makamom je određena nefleksibilnost u izboru tonova u melodiji. Međutim, to jako sužava opcije prilikom muziciranja i komponovanja, skoro kao kada biste namjerno obuli cipele koje su vam preuske. Može za umjetnički dojam, ali zaista, ne da se izrazi neka „vječna naučno-metafizička istina”.
Da su kreatori takvih sumanutih teorija i „reformatori” muzike i društva uopšte pametni, bavili bi se pitanjima zašto smo od miliona i miliona mogućih skala skoro univerzalno širom svijeta odlučili primijeniti njih par stotina. Ili, zašto smo kao vrsta skloniji određenim ritmovima? Zašto volimo ritam i šta je uopšte ritam? Zašto su nam neke frekvencije nelagodne? Zašto se u muzičkim školama ne uči ples i zašto se najčešće uči muzika uz koju je većinom nemoguće plesati te se to postavlja kao norma muzikalnosti? Odnosno kako je došlo do toga da se ne-programska muzika smatra „elitnom” a „programska” i popularna muzika apriori škartom.
Ipak, hvala Pitagori
Pitagorejski intervali bi teoretski bili tačni, precizni i jednostavni odnosi između osnovnog tona i izvedenih intervala. Tako je velika kvinta 3/2 osnovnog tona, a kvarta, koja je zapravo peti ton unazad, 2/3 osnovnog tona. Ako se striktno držimo takvog, pitagorejskog načina štimanja instrumenata, dobijamo dosta solidnu skalu i neke intervale koji nisu previše harmonični i stabilni prilikom muziciranja. Recimo 2/3 osnovnog tona u odnosu na notu C=256Hz je 170.666… što je pitagorejski tačno, ali u “real worldu” teže naštimati, a interval zvuči falš, pa smo se ipak dogovorili da taj ton, malo F, bude 176Hz. Dakle, intervali se, prvo i osnovno, već ugrubo baziraju na pitagorejskom učenju, odnosno saznanjima!, ali je ne siluju u smislu da to baš mora biti striktno 2/3, već je prakticiranjem utvrđeno da zahtijeva neke korekcije.* Posve subjektivno i posve legitimno.
*Kako smo došli do zaključka da je savršena muzika nemoguća
Rekli smo da je prije uspostavljanja skala kakvih danas znamo, pitagorejskih, ali prilagođenih skala, bilo nekih dilema oko računanja intervala, te da smo, elegancije radi, kvartu stavili ne-baš-precizno na 176Hz, umjesto na 170.6Hz. Razlog tome je fenomen koji je poznat još od antičke Kine. Rekli smo također da je postojalo više muzičkih teorija i više muzičkih pravaca, te je zapadna muzika i zapadni kanon samo jedan od brojnih mogućih? OK.
U 16. vijeku, muzičar i matematičar Giovanni Batiste Benedetti zaključio je da je muzika naprosto… nemoguća. Benedetti je napisao muzičku zagonetku koja ilustruje problem sa egzaktnim ili pitagorejskim intervalima. Radi se o tome da tako postavljena muzika postavlja fundamentalni problem sa takvom podjelom skale. Na ovoj muzičkoj zagonetci dešava se fenomen koji se zove comma pump gdje je comma maaaleni višak frekvencije, te sa svakim ponavljanjem te fraze, dešava se postepeno podizanje frekvencije, potom tonaliteta, ad infinitum.
Kvaka sa korištenjem prostih intervala prilikom štimanja instrumenata je da u jednu ruku, takve harmonije zvuče prirodnije, nježnije, ljepše, međutim sadrže nerazrješiv problem iz domena muzičke teorije. Na Zapadu koristimo nešto što se zove „5-limit tuning” što praktično znači da se svaki ton u skali može dobiti kao relacija oktave, kvinte i velike terce. Međutim, to znači da se do jednog tona može doći na barem dva načina – kvintom gore, ili – oktavom gore i tercom niže. Praktično to znači da iako se jedan ton nalazi na komplementarnoj frekvenciji „odozdo” i „odozgo”, uopšte se ne radi o istoj frekvenciji tona. Dakle, – ton F nije F. Dolazimo do paradoksa koji je ugrađen u takav prost matematički odnos.
To rezultuje viškom, odnosno zarezom prilikom svakog ponavljanja Benedetijeve zagonetke za tačno 1/40 frekvencije! Poslije nekoliko ponavljanja osjećamo da se frekvencija a i tonalitet dižu i ne možemo objasniti zašto jer sviramo bukvalno iste taktove ispočetka i ispočetka!
Zapadna muzička teorija je digla ruke od zareza i popeglala ih naprosto uvodeći konvenciju za svaki ton koja eliminiše takve frekvencije, te možemo reći da se zapadna muzička teorija ni ne bavi tim pojavama.
Zato ako sretnete nekog muzičara i pitate ga za Benedettijevu zagonetku ili ga priupitate kako i zašto se instrumenti štimaju na „baš te tonove” slegnut će ramenima. Te začkoljice u matematici i muzičkoj teoriji se naprosto više ne izučavaju. Pomirili smo se s tim da će muzika ili biti „mrvicu falš” ili će se konstantno javljati drift u tonalitetu i to prilikom vokalnog izvođenja.
Prije nekoliko godina, kada sam još bila aktivna članica hora, primijetila sam ovaj fenomen. Kada horovi pjevaju a capella, prirodno „kliznu” sa intonacijom do kraja koji stepen visočije, ali tada još nisam znala da je to potpuno prirodno i očekivano. I to ne zato što ne čuju, nego baš zato što je riječ o izvrsnim pjevačima.
Što nam daje još jedan argument protiv fame o 432Hz.
Konvencijom smo dogovorili da je „prilagođena” pitagorejska skala rješenje naših nemogućih zavrzlama, ali nisu sve kulture tako spremno odustale od borbe sa pitch driftingom. Kina i Indija su baš ovaj fenomen inkorporirale kao sastavni dio svojih tradicija. I ako je išta drevno, Kina i Indija su drevne, a na Benedettijevoj zagonetki vidimo da baš te drevne kulture nisu štovale jednu određenu frekvenciju, nego su čak klizile iz jednog u drugi tonalitet, kositeći maltene sve moguće frekvencije u nekom intervalu, držeći se daleko slobodnijeg harmoniziranja i „open ended” mogućnosti u okviru same melodije.
Prosto, Kinezi se nisu opsesivno bavili štimanjem i „ganjanjem” frekvencije.
Kao ni Indijci, koji u svom vrlo komplikovanom muzičkom sistemu ipak koriste A=440Hz!
Bez obzira šta ko mislio o zapadnoj muzičkoj teoriji ili „šišanju” viškova frekvencija, opet, po ko zna koji put, pokazalo se da pseudonaučnici nisu dostojni položiti ni prvi razred muzičke škole, kao ni treći razred matematike. Opsjenari nisu dostojni ni držati violinu u rukama.
Sve u svemu, drevne civilizacije koje je namaštao neki „genij” sa Schiller instituta ili usamljeni internetski incel su stvarni kao i Trnoružica.
Šta je to Schumannova rezonanca i zašto nam je bitna?
Počnimo od toga da je Zemlja samo dio Sunčevog sistema a Sunčev sistem dio galaksije koja se zove Mliječni put, a Mliječni put tek dio u ogromnoj supergalaksiji Laniakea… dakle ni tih 432Hz nije „štimanje sa Univerzumom” nego pokušaj „štimanja” sa Zemljom. Stvar postaje zanimljivija kad vidimo da Schumannova rezonanca, pritom, nije tačno 8Hz nego cirka 7.83, ali ko će se zamajavati sa decimalama kad eto u startu možemo reći da se tih 0.17Hz nije ni dogodilo. Frekvencija A=432Hz tako dobija auru „naučnog” štimanja, ali ako zaista primijenimo nauku, ton A bi trebao iznositi 430.4Hz, jer postoji nešto što se zove „naučna rezonanca” ali nema veze sa muzikom.
Sama Schumannova rezonanca naširoko zloupotrebljava kao pseudonaučni alat za raznorazna „uzemljivanja”, „izlječenja”, ali zapravo igra veliku ulogu u radiotehnologiji i telekomunikacijama. Bitno je napomenuti da ne postoji samo jedna Schumannova rezonanca nego je 7.83Hz dominantna, a harmonici iste frekvencije su 14.3, 20.8, 27.3 te 33.8Hz i sve one se tiču isključivo rezonance između Zemljine površine i najgušćeg sloja ionosfere. Nije to nikakva „svemirska frekvencija” niti će nas „centrirati”. Schumannova rezonanca fluktuira u ovisnosti od klime, položaja na Zemlji i količine Sunčeve iradijacije, a i ona je samo maleni djelić elektromagnetskog zračenja kojem smo izloženi, međutim te ostale frekvencije naprosto nisu toliko emocionalno atraktivne new age „filozofima” pa se njima ni ne bave. Kao što se ne bave ni realnom fizikom.
Da su drevni narodi a) poznavali frekvenciju Zemlje, tj Schumanovu rezonancu, onda bi im mjerna jedinica i bila potencija od Zemljine Rezonance, međutim nemamo apsolutno nikakav podatak ni o jednom ni o drugom, a b) u tom slučaju bi „čarobna” frekvencija bila Z.R.x55 (a 55 je 5×11 što se naprosto ne uklapa ni u kakvu izdaleka „pitagorejsku” teoriju, o čemu također nema niti riječi niti slova, niti bi takav račun dao 432Hz, nego 430,65Hz. Imajući u vidu da su drevne civilizacije, u nedostatku bolje riječi, preferirale cjelobrojne izraze, i da čitava ova teorija počiva na cjelobrojnim, “elegantnim” brojevima i razlomcima, evo i dokaza da 432Hz nema nikakve veze sa Schumanovom, Zemljinom, staničnom ili bilo kojom „prirodnom” frekvencijom. Vidimo da ima veze isključivo sa nečijom bujnom maštom, kompjuterski dobivenom brojkom i da nema veze ni sa stohastičkim procesima, nego ljudskom, odnosno „Schillerovskom” intervencijom.
Dobro, ali nacisti…
Nacisti, ukratko, nemaju ama baš nikakve veze sa porijeklom konvencije 432Hz, niti sa 440Hz. Internetom kruži notorna izmišljotina kako je Joseph Goebbels, šef nacističke propagandne mašinerije, otkrivši “čarobnu” frekvenciju od 432Hz, dekretom usvojio 432Hz. Navodi se kako je to učinjeno „bez ikakvog razumnog objašnjenja”, osim da je tako bilo mnogo lakše manipulisati masama, te da je zbog toga ta „tehnika manipulacije” ostala do dana današnjeg kao oružje protiv malog čovjeka u sveprisutnom psihološkom i duhovnom ratu koji se protiv njega vodi. Kratki pogled na istoriju štimanja instrumenata i usvajanja konvencije je dovoljan da se ta priča jednom i za sva vremena prosto zatvori jer je čista laž.
Istorija note A
Ton A je tradicionalno štiman na najniži ton koji su gregorijanski monasi mogli pjevati u svojim napjevima. Ujedno, to spada među prve zapadne notacije i štimanja tonaliteta. To naravno nije bilo naročito precizno, te je ton A mogao biti što god želimo, a i bio je. Zapravo, notacija C,D,E,F,G,A,H,C, je nastala dosta kasnije, a solfeggio note do,re,mi,fa,so, la,si, do, se mogu primijeniti kao relativna skala za bilo koju skalu koju odabremo, do dana današnjeg. Dakle ton prema kojem su se monasi štimali bio je neko „la”, a to „la” je moglo biti bilo šta od C,D,E…C2 i sve između. Muzička notacija je jedno kratko vrijeme poznavala i četvrt stepena, što je ubrzo i izbačeno jer je ljudskom uhu teško „pogoditi” tačno četvrtinu stepena. Postoji i fizikalno objašnjenje zašto tako bliski tonovi ne zvuče najsjajnije. Naime svaki odsviran ton na žičanom ili na aerofonom instrumentu proizvodi ne samo čistu frekvenciju nego i čitav spektar tonova. Zato naše uho i mozak ponekad „popunjavaju” ili autotune-aju harmoniju sami od sebe, iako određen ton nije odsviran. Nekad „čujemo” i oktavu, kvintu, sekstu i tercu. Ili, ako odsviramo dijaton, ili prost interval, naše uho će registrovati da fali i „gornji” ton koji popunjava harmoniju osnovnog tona. Kada istovremeno odsviramo malu sekundu ili dva susjedna polustepena, mi registrujemo i sve one spektralne tonove između ta dva tona koji u tom slučaju dolaze u koliziju, a harmonije dva susjedna tona su isto tako suviše blizu da bismo ih jasno mogli razlučiti i upravo zbog toga ih percipiramo kao buku ili disharmoniju. Također, jako male diskrepancije (npr manje od četvrtine tona) ni ne registrujemo, tako da je čak i slučaju postojanja tačne notacije moglo vremenom doći do variranja u frekvenciji određenog tona, i to čak u slučaju da su svi koji su prenosili melodiju oralnim putem i preko pamćenja imali apsolutni sluh.
Nešto najbliže konvenciji u europskoj muzičkoj istoriji je počelo 1711. godine kada je John Shore izumio zvučne viljuške i tad je počelo doba standardizacije notnih skala. Tada je ton A iznosio između 400 i 420Hz. Međutim, istovremeno sa standardom, počeo je i fenomen „inflacije tonaliteta”. U 18. vijeku kompozitori su koristili nešto niže štimovane instrumente, ali su kroz eksperimentisanje shvatili da ako instrumente štimuju na visočije frekvencije, njihove melodije zvuče življe i vedrije. To se može objasniti fenomenom koji se zove „spektralni centroizam”. Kad god čujemo ton odsviran na instrumentu, zapravo čujemo i čitav spektar tonova oko centralnog tona, njegovu oktavu, kvintu i ostale intervale, ali najjasnije registrujemo onaj centralni. To je razlog zašto dobro istrenirani muzičari i oni s razvijenim apsolutnim sluhom odmah mogu registrovati i oktavu i ostale intervale koji im zatrebaju. Spektralni tonovi čine još nešto – što je visočiji ton, to je visočiji i spektar srednjih tj centralnih spektralnih vibracija koje čujemo, te nam visočije zvučne frekvencije zvuče vedrije. To je također velikim dijelom zbog vrste instrumenta, tj. ono što percipiramo kao boju tona. Svaki instrument proizvodi drugačiji set spektralnih valova (koji se matematički formuliše kao Fourierova transformacija) i drugačije harmonike. Tako razlikujemo da li je neka melodija odsvirana na klaviru, flauti ili oboi.
Ono što razdvaja tonove proizvedene sviranjem ili pjevanjem i buku je, između ostalog, i harmonija, ali i priroda zvuka. Nije svaki zvuk, niti je svaka frekvencija sinusoidna funkcija. Neke funkcije proizvode četvrtaste, neke triangularne valove. Tako je recimo EKG – triangularna funkcija, a „Kad ja pođoh na Bembašu” set sinusoida. Dakle apsolutno je budalasto reći da Zemlja proizvodi „muziku” identičnu muzičkim skalama, samo na frekvenciji od cca 8Hz, ili da je „srčana čakra” fizikalni pojam. Radi se o temeljno dva različita „tona” ili ako već hoćete „muzičke frekvencije”. Jedno je muzika, drugo nije (iako je frekvencija). (Što se mene lično tiče, u poeziji i ljubavi je sve dozvoljeno, pa i metafora kao što je „srčana čakra” ili „pogađanje u pravi damar”, ali poštenja radi, dajte da razdvojimo činjenice od maštanja)
Ni suvremenim muzičarima namjerno različito štimanje instrumenata nije stran pojam, te je u rock i punk muzici 70.tih, 80.tih i 90.tih bilo uobičajeno štimati instrumente niže, naravno sa istim motivom – takva muzika je bila namijenjena da izrazi emocije kao što su bijes, ljutnju, generalno „ozbiljnije” emocije.
U 18. i 19. vijeku na valovima inflacije tonaliteta, orkestri su se takmičili ko može naštimati instrumente visočije. Londonski orkestri su štimali instrumente na A=455Hz.
Prvi propisani standard za štimovanje instrumenata je donijela Vlada Francuske 1859. godine na A=435Hz. Međutim, i ovaj standard je bio previsok za italijanskog kompozitora Giuseppea Verdija, koji je preferirao štimanje na – 432Hz. Svoje arije je isprva komoponovao i namijenio da idu nebu pod oblake u tonalitetima i frekvencijama, što njegove pjevačice nisu mogle lako izvesti. Prvo je namjeravao ispoštovati konvenciju, ili spustiti barem na 440Hz, ali se pomirio sa 432Hz, jer, iako možete naštimati konvenciju, instrumente ili sintisajzer na frekvenciju koju god hoćete, ljudski govorni/pjevački aparat se ne prilagođava tako lako i nije mu svejedno. Placido Domingo je također bio zagovornik da se orkestri štimuju na 432Hz kada sviraju Verdija jer je pjevačima jako teško iznijeti sve melodije na 440Hz, a ponešto i zbog autentičnosti.
Dakle Verdi je zadržao melodije, ali ih je morao spustiti za koji stepen. Što bi pokojni kantautor Đorđe Balašević rekao „princip je isti, sve su ostalo nijanse”. Cijela fama oko „božanske” ili „drevne” frekvencije od 432Hz se, dakle, može pripisati ne nekim drevnim Egipćanima, Grcima, nego upravo Verdiju. Ni Verdiju nije suđeno da pobere lovorike da je otkrio neku drevnu tajnu, nego da je naturio dodatni posao kompletnim simfonijskim orkestrima kada izvode njegova djela.
Međutim, engleski kompozitori su se bunili protiv 435Hz jer su uračunavali promjene na instrumentima od vlage, klime, pritiska zraka, te su smatrali da bi trebali ton A štimati na 439Hz kako bi zvučalo isto kao 435Hz u Italiji ili Francuskoj. Ali, naučnici su se bunili, tvrdeći da pošto je 439 prost broj, tu frekvenciju će biti jako teško postići u laboratorijskim uslovima (jer su se instrumenti počeli industrijski proizvoditi, kao i njihovi sastavni dijelovi, žice, rezonantne kutije itd) i tako je umjesto 439Hz usvojena konvencija od 440Hz. Tu konvenciju su usvojili i proizvođači instrumenata u SAD-u 1926. što je na koncu dovelo do populariziranja štimovanja na 440Hz i potiskivanjem 432Hz. Međunarodna organizacija za standardizaciju je 1955. „zabetonirala” 440Hz kao standard za ton A i štimanje instrumenata, što nimalo ne sprječava muzičare da instrumente kakve jesu štimaju niže ili visočije. Zatezanjem ili popuštanjem žica npr. na gitari ili klaviru dobijate upravo to štimanje koje želite. Sa instrumentima koji tačno mjere frekvenciju tonova možete ih štimati i za 50Hz visočije ili niže, ukoliko to želite, niko vas ne sprječava.
Problem nastaje onda kada pokušate stvarnu istoriju i činjenice prilagoditi svojim idejama, ideologijama i nakalemiti na muziku ono što nikad nije ni pretendovala da bude.
Također, imam veliki problem s tvrdnjom da je štimanje na 440Hz bilo dijelom „nacističke propagande” i da „432Hz bolje prodire u podsvijest”. Te tvrdnje nisu samo lažne ali nevine, nego i izrazito štetne. Podupiru ideju da su nacisti zapravo „znali nešto što mi ne znamo” te da su nacističke metode, nauka i sve što je iz njih proizašlo, iako zlobne i korišene u loše svrhe, zapravo tačne i funkcionalne, da ih eto danas možemo iskoristiti, ali u plemenite svrhe. Nacisti su u svakom poduhvatu bili duboko ukorijenjeni u pseudonauku koja kao takva nije mogla biti ponovljena, niti provjerljiva jer je bila utemeljena u nacističkoj mitologiji, a ne u pravoj nauci. Ovakva teorija bi stala rame uz rame sa teorijama da ljudi svjetlije kože bolje provode „kosmičke frekvencije”, da su „duhovniji”; da su plavooki ljudi sa Marsa, da je kosa „provodnik duhovnosti”, da “voda pamti”, da su kristali „živa bića”, da postoji Valhalla u Himalajama, da su crnci duhovno i genetski predisponirani da budu robovi, itd itd.
Nacistička Njemačka je do guše bila u pseudonauci i „magiji”, toliko da možemo slobodno reći da je kompletna stajala na stubovima bajke i opsjene. Hitler je počasne doktorate dodjeljivao ljudima koji su svoje teorije postulirali na osnovu sna, sinkretističke prakse inspirisane što-luđim-to-boljim istočnjačkim pravcima misticizma su zamjenjivale pravu nauku, a sve se to držalo kao oblak od sapunice koji su napuhivali obični ljudi, ubijeđeni da su na pragu velike kosmičke pobjede i da će još sutra ispraviti ne nepravdu učinjenu naciji, nego rasi, ideji, duhu.
Ne bi me iznenadilo da su NSDAPovci zaista imali neku posebnu teoriju koje frekvencije najbolje prodiru u podsvijest ili da su ulagali ogroman novac i resurse u slične eksperimente koje ne želim ni zamišljati kako bi bili sprovođeni, ali naprosto ove teorije vezane za čarobne frekvencije od 432Hz ne piju vodu. Ono što se ovakvom izmišljotinom nastoji maskirati je onaj pravi kulturološki rat koji su nacisti vodili, čije smo implikacije osjećali i u prošlom vijeku ali čije odjeke vidimo žive zdrave i danas – od samih postulata zapadne muzičke teorije, pa do percepcije dobre i loše muzike, „elitne” i „degenerične” kulture, tim smokvinim listom, tim eufemizmom za „elitne” i „degenerične” – ljude.
Da li frekvencije, ili muzika, možda ipak mogu liječiti?
Kratak odgovor je – ne. Dugi odgovor je – ne znamo. Pitanje koje treba postaviti proponentima ovih teorija je – objasniti mehanizam ljekovitih frekvencija na ljudsku stanicu (bilo koju).
Pokušala sam dati benefit of a doubt u ovom slučaju, iz prostog razloga što bih voljela vjerovati da je to tačno i da će bar u nekim slučajevima, biti moguće koristiti nešto tako sveprisutno kao što je muzika u izlječenju i lakih i teških oboljenja. Međutim i u konstruisanju jedne takve hipoteze nije dovoljno reći nešto kao „ljudsko tijelo se sastoji od 75% vode, dakle mi smo 75% voda a ćelije reaguju na frekvencije… blabla”, ili povući tezu da svaka stanica, kao i svaka materija – osciluje. Stanica prvo nije neki nasumični balon ispunjen sa 75% vode, nešto lipida i nešto bjelančevina, i onda mi to razdvojimo tako na komponente i eto ti ga. Isti sastav možemo replicirati i u kuhinji pa nećemo dobiti stanicu. Suvišno je reći da je stanica kompleksna, to je banalizovanje i pleonazam. Stanice su ispunjene ne vodom nego je – voda sastavna komponenta stanice. Odnosno voda se nalazi u bjelančevinastoj strukturi stanice kao komponenta. Stanice su više gelaste zbog prisustva bjelančevina i citoskeleta koji im daje određen oblik i stukturu. Površina stanica je lipidne strukture, tačnije lipidni dvosloj koji je hidrofoban. To sve skupa daje potpuno drugačiju sliku. Ili slikovito – razlika između vode i stanice je kao ona između gustog soka od breskve i recimo razmućenog bjelanjca od jajeta s malo vode. Kada bi se i kreirali eksperimenti koji za cilj imaju utjecanje na stanične procese, uzeli bi se u obzir drugi biofizički parametri – tvrdoća i biopropusnost zdravih u odnosu na nezdrave stanice. Također, ciljale bi se određene stanice, stanična jezgra odnosno hromosomi i tkiva izolovana iz organizma. Primijećeno je da ultrazvučni valovi utječu na brzinu rasta stanica nekih tumora. Eksperimenti koji su se dosada vršili, koji koriste muziku, su dali nejasne rezultate i svi su se bavili izolovanom staničnom linijom (ili kulturom mikroorganizama). Trenutno ne postoji način da i teoretski pogodimo, čak ni hipotetički osmislimo kako bi bilo kakva terapija muzikom, zvukovima ili EM valovima uopšte izgledala, a da ne prouzroči više štete nego koristi u realnom okruženju, tj u ljudskom organizmu.
Problem koji nauka ima sa ovakvim teorijama nije da su „previše efikasne da bi ih iko prihvatio” niti medicina baš “želi” mnogo bolesnih ljudi pa eto krije „čarobni štapić”. Problem koji naučnici imaju sa pseudonaukom i lošim idejama je ne samo njena nekorisnost, nego i štetnost. Šteta koju prouzrokuju pseudonaučnici u trci za slavom je da ljudi počnu izbjegavati provjerene metode što često ima poguban efekt na njihovo zdravlje, te da im takvi šarlatani oduzimaju dragocjeno vrijeme i energiju koji bi inače bili iskorišteni na pravi način. U najmanju ruku, to je nekorisno, u najgoru ruku, iza tobože „elegantnih rješenja” se može kriti nešto savršeno podmuklo kao teorija koju sam upravo opisala.
Ovime ne želim uništiti magiju koja okružuje muziku i tonove, naprotiv. Ali moramo prestati trpati u usta bilo kojem narodu i civilizaciji ono što nikad nisu ni rekli, ni zapisali, a ni mislili. Možda i otkrijemo da muzika, ta predivna ljudska umjetnička djelatnost, ima veliku ulogu u stvarnom izlječenju nekih teških bolesti na genetičkom ili staničnom nivou, ukoliko bi se pravilno primijenila. Možda nam posluži kao inspiracija za neka revolucionarna otkrića koja će zasjeniti sve psihološke svjesne i podsvjesne efekte koje znamo. Ali put do tog otkrića sigurno nije popločan mitološkim izmišljotinama o drevnim civilizacijama niti o „primordijalnoj frekvenciji od 432Hz”.
