Za Francisa Cricka i Jamesa Watsona ste čuli, ali da li ste čuli za Hara Gobinda Khoranu, koji je unaprijedio njihov rad? Har Gobind Khorana bio je jedan od najistaknutijih biohemičara 20. vijeka, poznat po svojim pionirskim istraživanjima genetičkog koda. Rođen je 9. januara 1922. u selu Raipur, koje je tada bilo dio britanske Indije, u skromnoj porodici. Njegov otac Ganpatrai Khorana radio je kao porezni službenik, a porodica je bila gotovo jedina pismena u selu s otprilike stotinu stanovnika. Rano obrazovanje Khorana započelo je pod drvetom, na mjestu koje je služilo kao škola.
Iz malog sela u Indiji na prestižne univerzitete
Uprkos skromnim počecima, Khorana je zahvaljujući stipendijama završio studij hemije na Univerzitetu u Lahoreu, gdje je 1943. diplomirao, a 1945. stekao magisterij. Njegov talent i predanost omogućili su mu da nastavi obrazovanje u Engleskoj, gdje je doktorirao iz organske hemije na Univerzitetu u Liverpoolu 1948. godine. Daljnje postdoktorske studije vodile su ga u Švicarsku i Cambridge, gdje je radio s poznatim naučnicima tog doba.
Khorana se 1952. preselio u Kanadu, gdje je dobio priliku osnovati vlastitu laboratoriju na Britanskom istraživačkom vijeću. Njegova istraživanja u području nukleinskih kiselina i sinteze važnih biomolekula postavila su temelje za njegova kasnija otkrića. Godine 1960. prihvatio je poziciju na Univerzitetu Wisconsin-Madison, gdje je dešifrirao kako RNA kodira sintezu proteina. Upravo je ovo istraživanje dovelo do toga da 1968. podijeli Nobelovu nagradu za fiziologiju ili medicinu s Marshallom W. Nirenbergom i Robertom W. Holleyem. Njihov rad objasnio je način na koji nukleotidi u nukleinskim kiselinama kodiraju genetičke informacije potrebne za sintezu proteina.
Har Gobind Khorana: Krucijalno istraživanje RNK
Khoranina metoda uključivala je sintezu različitih lanaca ribonukleinske kiseline (RNK, eng. RNA) pomoću enzima, što mu je omogućilo proizvodnju proteina i otkrivanje njihovih aminokiselinskih sekvenci. Ovo je otkriće bilo ključno za razumijevanje genetičkog koda, a kasnije je dovelo do prvog umjetno sintetiziranog gena izvan živog organizma 1972. godine.
Njegova istraživanja otvorila su vrata modernim biotehnološkim praksama, uključujući kloniranje i genetički inženjering. Njegov rad je pokazao da je RNA (ili bolje rečeno, različite vrste RNA) molekula koja prenosi genetsku informaciju iz DNA, koja se nalazi u jezgri, te da se ta informacija prevodi u proteine.
Osim što je dobio Nobelovu nagradu, Khorana je primio mnoga druga priznanja, poput Nacionalne medalje za znanost Sjedinjenih Američkih Država 1987. godine, te članstvo u uglednim akademijama poput Američke akademije nauka i umjetnosti i Kraljevskog društva u Velikoj Britaniji.
Njegova ostavština živi i kroz program Khorana, koji nudi istraživačke stipendije studentima iz Indije i Sjedinjenih Država, promovirajući naučnu saradnju između dviju država.
Har Gobind Khorana preminuo je 9. novembra 2011. u dobi od 89 godina. Iza sebe je ostavio dvoje djece i impresivnu naučnu ostavštinu koja nastavlja inspirirati generacije naučnika diljem svijeta. Njegov rad, od pionirskih istraživanja genetičkog koda do razvoja sintetičkih gena, zauvijek je promijenio biologiju i medicinu.
