Naučnici su identificirali grupu – “jato” gena koja je omogućila da naš mozak bude veći od mozga čovjekolikih majmuna.
Frank Jacobs sa University of Amsterdam, Sofie Salama te David Haussler sa University of California, Santa Cruz i njihove kolege su otkrili kako su članovi porodice gena NOTCH2NL aktivni kod ljudi, ali ne i kod čovjekolikih majmuna. Pod pojmom “jato” ili “porodica” gena podrazumijevamo grupe sličnih gena koji su evoluirali u procesima duplikacije od jednog originalnog gena i ovi geni su šifre za slične proteine. Ovi geni su se razvili prije otprilike 3-4 miliona godina, u doba kada se linija naših predaka koja je evoluirala u Homo sapiens odvojila od čovjekolikih majmuna.
Za slučaj da ste se pitali, NOTCH2NL znači “notch 2 N-terminal like” i geni iz ove porodice imaju važnu ulogu u razvoju mozga tako što povećavaju broj matičnih stanica kore mozga, što za rezultat ima i povećan broj neurana te veći mozak.
Kada su naučnici izbrisali ove gene iz genoma organoida mozga koje su uzgajali u laboratoriji, rezultirajući organoidi su bili manji od onih kod kojih ovi geni nisu deletirani. Sam rad amsterdamsko-kalifornijskog tima objavljen je u časopisu Cell 31. maja 2018. pod naslovom “Human-Specific NOTCH2NL Genes Affect Notch Signaling and Cortical Neurogenesis“.
Upravo zahvaljujući postojanju ovih gena, mozak naše vrste je narastao za čak tri puta, jer je omogućena ekspanzija određenih funkcionalnih regiona kore velikog mozga.
Prema rekonstrukciji evolutivne prirode NOTCH2NL, kod ovog gena je došlo prvo do funkcionalne greške te je gen postao nefunkcionalan. Međutim prije 3-4 miliona godina, kod predaka naše vrste je došlo do konverzije ovog gena koja je gen ponovo učinila funkcionalnim. Međutim, do tog vraćanja funkcionalnosti nije došlo kod drugih srodnih vrsta. Nakon popravke, gen NOTCH2NL je dupliciran dva puta, što je uslovilo da je njegova ekspresija još izraženija.
