Dugo smo mislili da odgovor na to zašto su neki ljudi ljevaci, a drugi dešnjaci, leži u mozgu. Međutim, izgleda da je odgovor nešto niže. A povezan je s kičmenom moždinom i epigenetikom.
Za one koji tek počinju pratiti ovaj blog, o epigenetici ovdje možete naći dovoljno informacija u ranijim tekstovima, ali ako vam je mrsko to čitati – epigenetika je jedna prilično nova grana biologije, koja se bavi regulacijom ekspresije gena. Naime, premda organizam može imati određenu varijantu gena ili gen uopšte, ako ne dolazi do ekspresije tog gena, tj. mogućnosti da se on s DNK prepiše na RNK, neće doći do sinteze proteina koji taj gen kodira.
U radu iz eLife, pod naslovom “Epigenetic regulation of lateralized fetal spinal gene expression underlies hemispheric asymmetries”, naučnici sa Ruhr univerziteta, Instituta za psiholingvistiku pri Max Planck, Univerzitetske bolnice Bergmannsheil, Univerziteta Radbaud i Stellenbosch univerziteta su zaključili da ljevorukost odnosno desnorukost ovise o aktivnosti gena u kičmenoj moždini. Naučnici su pažljivo proučavali ekspresiju gena koja se odvija u kičmenoj moždini u toku razvoja embrija unutar materice, između osme i dvanaeste sedmice trudnoće.
Uočili su asimetriju u aktivnosti gena u proto-spinalnoj moždini, začetku onoga što će kasnije postati kičmena moždina. Ova asimetrija se očituje u asimetričnog metilaciji DNK i post-transkripcijskoj regulaciji preko mikroRNK (miRNA) molekula što dovodi do povećane asimetrije u ekspresiji RNK kod spinalnih segmenata koji inerviraju ruke i noge. Ova asimetrija u onim dijelovima koji su zaduženi za prenos električnog impulsa prema udovima definiše da li će osobe biti ljevaci ili dešnjaci.
Ono što naučnici tvrde u ovom radu jeste da su uzroci ove asimetrične ekspresije gena uzrokovane faktorom okoline, ali nisu otkrili koji su to faktori. Ipak, treba na umu imati i genetički faktor, odnosno, ako već nije u pitanju određena varijanta gena, onda se asimetričnost ekspresije prenosi genetički. Znamo da ljevoruka djeca obično imaju ljevorukog roditelja.
