| Enzimi popravljaju DNK |
I sad, krucijalno pitanje, za “milion dolara”. Organska jedinjenja koja grade živi svijet su proteini (odnosno, lanci aminokiselina), ugljikohidrati i masti (lipidi – ulja i masti). Međutim, ako DNK kodira samo instrukcije za sintezu proteina, odnosno, za redoslijed spajanja aminokiselina u lance proteina, kako onda instruira sintezu masti, šećera i aminokiselina, zapravo, svih onih jedinjenja koja nisu proteini, a nalaze se u stanicama i čine živi svijet. Otkud celuloza u biljkama? Kako se proizvode vitamini? Kako se stvara glikogen u jetri? Otkud masti? Zašto plod masline ima toliko ulja? Zašto ima šećera u šećernoj repi, a laktoze u mlijeku?
OK, dobili ste sliku toga na šta ciljam. Dakle, ima li u organizmima neka druga molekula koja kodira sintezu masti i neka koja kodira način spajanja molekula glukoze u celulozu, skrob, glikogen, saharozu?
Odgovor je – ne, ne postoji. Postoji samo DNK. Čija se informacija prepisuje na RNK, pa se “jezik genetičkog koda” prevodi na jezik aminokiselina.
Ruža je ruža, mladi vo je junac, glumac je glumac, a enzimi su proteini.
DNK kodira instrukciju za sve proteine. A proteini nisu samo gradivne tvari, kao što su vas učili u školi – osim što grade mišiće, kožu, kosu – neki proteini, koje zovemo enzimi su i biokatalizatori reakcija u živom svijetu. Oni ubrzavaju reakcije i podstiču one hemijske reakcije koje se ne bi spontano desile. I ne samo to – neki enzimi podstiču reakciju samoj DNK, podstičući autoreplikaciju ili popravak DNK.
Hoću da svi koji pročitaju ovaj tekst shvate kako dezoksiribonukleinska kiselina diriguje orkestrom koji nazivamo život i živi svijet, te da je ključni odnos u živom svjetu onaj DNK-RNK-proteini.
Capish?
