Povećanje količine ugljičnog dioksida u atmosferi Zemlje ima i jedan dodatni efekat: izgaranje fosilnih goriva službeno je promijenilo sastav izotopa ugljika u zraku sjeverne hemisfere Zemlje dovoljno da poništi koristan signal testiranja nuklearnog oružja. Te emisije remete radiokarbonsko datiranje.

To bi moglo predstavljati problem arheolozima, jer moderni predmeti sada izgledaju kao predmeti s početka dvadesetog vijeka u smislu radiokarbonskog datiranja. Razvoj znači da forenzičari više neće moći koristiti radiokarbonsko datiranje za precizno određivanje starosti materijala kao što su slonovača, antikviteti i vino.

Udio radioaktivnog ugljika-14 u atmosferskom ugljičnom dioksidu povećao se nakon što je testiranje nuklearne bombe proizvelo višak C-14 1950-ih i 1960-ih, ali sada pada ispod predindustrijskih razina. Ovaj pad uglavnom je posljedica povećanih emisija fosilnih goriva, koja sadrže ugljik, ali ne i C-14. To ima posljedice za radiokarbonsko datiranje.

Radiokarbonsko datiranje je, podsjetimo, metoda koja daje objektivne procjene starosti materijala na bazi ugljika koji potječu iz živih organizama. Starost se može procijeniti mjerenjem količine izotopa ugljika-14 prisutnog u uzorku i poređenjem s međunarodno korištenim referentnim standardom. Ugljik-14  je jedan od oblika ugljika, pored mnogo češćeg ugljika-12 (6 protona i 6 neutrona) i ugljika-13 (6 protona, 7 neutrona).

Radioaktivni izotop ugljika C-14 se javlja i prirodno, djelovanjem kosmičkih zraka na dušik i takav se ugljik može spajati i sa kisikom, dajući radioaktivni ugljični dioksid koji čini malu količinu ukupnog ugljičnog dioksida u atmosferi, ali ga biljke mogu uzimati u procesu fotosinteze  i tako ugrađivati u svoja tkiva. Životinje jedu biljke i tako se C-14 nastavlja ugrađivati uz hranidbeni lanac, ali ne vječno – jer se raspada.

Mjerenje količine C-14 u uzorku mrtve biljke ili životinje, poput komada drveta ili fragmenta kosti, daje informacije koje se mogu koristiti za izračunavanje kada je životinja ili biljka umrla. Što je uzorak stariji, to se manje C-14 može detektovati, a budući da je vrijeme poluraspada ovog izotopa (vremenski period nakon kojeg će se polovica danog uzorka raspasti) oko 5730 godina, najstariji datumi koji se mogu pouzdano izmjeriti ovim procesom datiraju prije otprilike 50 000 godina, iako posebne metode pripreme povremeno omogućuju tačnu analizu starijih uzoraka.

Izvor: Nature Magazine, vidi niže link



Ono što se sad dešava jeste da naučnici koji se bave radiokarbonskim datiranjem gube kompas, odnosno,  referentni standard. Dva procesa koja su obilježila posljednjih 10 godina ljudske istorije – testiranje nuklearnog oružja, koje je povećalo količinu C-14 i upotreba fosilnih goriva koja ja povećala količinu „običnog“ ugljika – anulirali su jedan drugog, poništili se međusobno. Naučnici predviđaju da bi odnos C-14 do 2050. godine mogao doći na vrijednosti iz srednjeg vijeka.

Povećanje C-14 nakon nuklearnih proba omogućavalo je datiranje predmeta od 1960-tih do 2020-tih, ali sad se ta markacija gubi.

Naučnici će pokušati koristiti neke druge radionuklide za datiranje.

Prema:

Carbon dating hampered by rising fossil-fuel emissions

Graven, H., Keeling, R. & Xu, X. Nature 607, 449 (2022).