Tekst videa:
Klon je jedinka koja je genetički ista sa nekom drugom jedinkom –svi geni su im isti, što znači da su im sve one osobine koje su uslovljene genima tj. kodirane u DNK iste. Kada se jednoćelijski organizmi dijele, oni to čine prostom diobom, pa su sve ćelije koje nastanu diobom jednake i zapravo su klonovi. Međutim, mi i drugi višećelijski organizmi nismo identične kopije naših roditelja – ličimo na njih, ali nismo isti jer nismo nastali prostom diobom.
Međutim, kada se u medijima ili filmovima naučne fantastike spomene termin „kloniranje“ obično se misli na kloniranje u laboratorijama pomoću tehnologije zvane somatski stanični nuklearni transfer. Upravo tom metodom su naučnici u Ujedinjem kraljevstvu 1996. godine dobili čuvenu ovcu Dolly. Istom tehnikom su naučnici u Kini 2017. uspjeli po prvi put klonirati jednog primata, makaki majmune. Tim škotskog naučnika Iana Wilmuta je 1997. godine zaprepastio svijet kada su svima objavili da su nekoliko mjeseci prije, 1996. godine klonirali prvog sisara, ovcu Dolly. Kako su to uradili?
Prvo, naučnici su uzeli tjelesnu ćeliju jedne ovce i jajnu ćeliju druge ovce. Uklonili su jedro jajne ćelije te druge ovce. U jedru se nalazi DNK, tako da je uklanjanjem jedra uklonjena sva genetička informacije te ovce. Zatim je ta ćelija spojena sa tjelesnom ćelijom prve ovce. Dakle, ćelija koja je nekad imala jednostruku hromosomsku garnituru, sada je, ovim spajanjem pomoću elektro-šokova, dobila dvostruku garnituru hromosoma tjelesne ćelije sa kojom je spojena. Ćelija koja je nastala spajanjem ovih ćelija se počela dijeliti, baš kao što se dijeli oplođena jajna ćelija. Zatim je ta skupina ćelija ubačena u matericu treće ovce i embrio nove ovce se normalno razvijao u njoj te je na svijet došlo klonirano janje – Dolly. Dolly je ličila na prvu ovcu, onu od koje je uzeta tjelesna ćelija. Ovca Dolly je poslije mogla imati i vlastite potomke – Dolly je imala janje po imenu Bonnie, što znači da su klonirane jedinke apsolutno normalne i sposobne za razmnožavanje.
Međutim, ovca Dolly je živjela mnogo kraće nego što žive ovce njene pasmine. Dugo se mislilo da je to posljedica samog kloniranja, tj. da klonirani organizmi nakupljaju neke pogreške, mutacije i žive kraće. Međutim, poslije je utvrđeno kako je to toga došlo samo zbog toga što su naučnici pravili neke greške jer im je to bio prvi put da kloniraju. Poslije su klonirane ovce od stanica iste ovce od koje je nastala Dolly i konji za polo, i te životinje nisu imale sudbinu nesretne Dolly – žive normalno.
Da li bi se mogli klonirati ljudi? Ljudi bi se mogli klonirati, ali šta se time dobija? Mi smo spoj naših naslijeđenih osobina, genetike i faktora vanjske okoline. Da bi klonirani Einstein postao genijalac, nije dovoljno da ima istu DNK – potreban je i niz faktora okoline koji će mladog kloniranog Einsteina oblikovati tako da i on smisli neku genijalnu naučnu teoriju.
Također, svaka manipulacija genetičkim materijalom ljudskih bića ima i svoju etičku stranu. Moramo razmišljati da li je to dobro ili je vrlo opasno. Ono što je najveći problem pri ovakim eksperimentima jeste to da se formiraju embriji. Zamislite da su u pitanju ljudski embriji i da naučnici moraju odlučiti koji će preživjeti, a koje će odbaciti. Postoje i mišljenja da bi neko mogao zloupotrijebiti klonove za dobijanje organa za transplantaciju – to je teoretski moguće, ali sadašnjim zakonima nije dozvoljeno kloniranje ljudi. Neki čak smatraju da je ovo stvarnost, međutim ova teorija zavjere zaista spada u domen naučne fantastike – kloniranje je strogo regulisano, a kada bi naučnici pravili klonove, recimo vojske klonova za ratovanje, ovi klonovi ne bi imali genetičku raznovrsnost koja je prednost. Jedan jedini virus bi mogao pokositi klonove. Bogatstvo ljudske vrste je u našoj raznovrsnosti i malim genetičkim razlikama između individua.
