| Žores Ivanovič Alfjorov |
U Sankt-Peterburgu je 1. marta, u 88. godini preminuo ruski nobelovac Žores Ivanovič Alfjorov (eng. Zhores Ivanovich Alferov, rus. Жоре́с Ива́нович Алфёров), izumitelj heterotranzistora.
Alfjorov je 2000. podijelio Nobelovu nagradu iz fizike sa dva američka naučnika – sa Herbertom Kroemerom i Jackom Kilbyjem. Komitet za dodjelu nagrade je prepoznao njegov istraživački rad 1970-ih u fizici, informacijskoj tehnologiji koji je utro put kompjuterima, CD playerima, čitačima bar-kodova, lasera, solarnim ćelijama i mobilnim telefonima. Bio je prvi Rus koji je dobio Nobelovu nagradu od kada je sovjetski vođa Mihail Gorbačov osvojio nagradu za mir 1990. godine.
Njegov glavni izum – heterostrukturni poluprovodnik – zapravo predstavlja poboljšanje tehnike lasera.
Naučnici su proučavali poluprovodnike – materijale koji provode relativno slabi i kontrolirani puls električne energije – od 1930-ih godina i pokušavali ih optimizirati. Međutim, prolaženje elektrona kroz silicijumsku ploču, poznatu kao homostruktura, jer se sastoji od jednog materijala, pokazao se nedjelotvornim pri oslobađanju fotona, čija se energija može pretvoriti u svjetlo u obliku laserske zrake.
Alfjorov je stvorio neku vrstu “sendviča” od različitih materijala, tj. heterostrukturu, koja može dati kontinuiranu struju fotona bez dodavanja toliko električne struje da bi zagrijala materijale do ekstremnih temperatura.
Alfjorov je rođen 1930. godine u Bjelorusiji, tadašnjem Sovjetskom Savezu. Dobio je ime po francuskom socijalisti, Jeanu Jaurèsu, dok je njegov stariji brat dobio ime Marx po Karlu Marxu. Marx Alfjorov je ubijen za vrijeme Drugog svjetskog rata.
Bio je aktivni i član i visoki dužnosnik Komunističke partije u Dumi, donjem domu parlamenta Rusije, ali je sarađivao i sa američkim kolegama i njegovao te odnose. On je pogodio optimalnu kombinaciju galijevog arsenida s aluminijem, a 1968. godine je prvi put posjetio Sjedinjene Države kako bi dostavio dokument koji sumira njegove rezultate. Ovo je bio veliki događaj u naučnoj diplomatiji između SSSR i SAD te bila Alfjorova ulaznica kod kolega iz Bell Labs i IBM u vrijeme Hladnog rata.
